Cá Nhím đốm đen (Diodon liturosus) là một trong nhiều loài hấp dẫn thuộc họ Nhím và có liên quan chặt chẽ với nhưng khác biệt với Cá nóc. Cá nhím thuộc họ Họ Diodontidae, trong khi cá nóc là một phần của gia đình Họ Tetraodontidae. Điểm khác biệt chính là Cá Nhím có vảy chuyên biệt biến thành gai khi chúng phồng lên để phòng thủ, trong khi Cá Nóc không có những gai này.
Đặc điểm phân biệt
Cá Nhím đốm đen hay còn gọi là Cá Nhím lưng ngắn có nền màu nâu nhạt với các đốm màu nâu sẫm hoặc đen viền trắng. Đôi mắt nổi bật của chúng, đặc trưng của loài kiếm ăn về đêm, được bao phủ bởi các đốm. Vây hậu môn và vây lưng nằm sát đuôi và thường có màu vàng nhạt, mặc dù một số có thể có vây màu vàng đậm hơn. Khi không phồng lên, các gai của chúng nằm thẳng trên cơ thể, hướng về phía sau.
Chúng có thể dài tới 65 cm, nhưng rất hiếm khi nhìn thấy một con lớn như vậy; chúng thường được tìm thấy khoảng 35 cm. Miệng của chúng tương đối lớn và nếu nhìn kỹ, bạn sẽ nhận thấy vùng da xung quanh có nhiều nếp nhăn.
Mô hình hành vi và chuyển động
Cá Nhím đốm đen thường được nhìn thấy một mình nhưng có thể được tìm thấy theo cặp hoặc nhóm trong quá trình giao phối. Ban ngày, chúng thường ẩn náu trong các kẽ đá nhỏ và có thể phồng lên để khít chặt. Đôi khi, chúng nằm dưới đáy ngoài trời và thường phớt lờ thợ lặn, chỉ di chuyển nếu đến quá gần. Chúng bơi chậm bằng vây ngực, vây lưng và vây hậu môn nhưng có thể tăng tốc nhanh chóng bằng vây đuôi. Mặc dù có vẻ ngoài đồ sộ nhưng Cá Nhím khá nhanh nhẹn và có thể xoay người nhanh chóng.
Hành vi phòng thủ
Giống như tất cả các loài cá nóc, cá Nhím đốm đen có thể tự phồng lên bằng cách nuốt một lượng lớn nước hoặc không khí. Điều này khiến chúng to hơn và khó ăn hơn đối với những kẻ săn mồi, đồng thời gai của chúng nhô ra ngoài, khiến chúng trông kém ngon hơn. Chúng cũng có mối quan hệ đặc biệt với một số vi khuẩn nhất định, chẳng hạn như Pseudoalteromonas tetraodonis, tạo ra một loại độc tố cực mạnh gọi là độc tố tetrodotoxin. Chất độc này giúp bảo vệ chúng khỏi bị kẻ săn mồi ăn thịt.
Cho ăn và chế độ ăn uống
Cá Nhím đốm đen là loài kiếm ăn về đêm. Chế độ ăn của chúng chủ yếu bao gồm các con mồi có vỏ cứng như động vật giáp xác (cua và tôm), động vật chân bụng (ốc sên) và nhím biển. Chúng sử dụng bộ hàm chắc khỏe và những chiếc răng giống mỏ chim để bẻ gãy những lớp vỏ cứng cáp này một cách dễ dàng.
Sinh sản
Cá Nhím đốm đen là loài sinh sản nhiều. Trong quá trình sinh sản, con đực đẩy con cái lên bề mặt nơi chúng phóng thích và thụ tinh một số lượng lớn trứng. Những quả trứng này nổi trên bề mặt trong vài ngày trước khi nở thành ấu trùng phát triển tốt. Trong ba tuần tiếp theo, ấu trùng phát triển vây và răng, khi đạt kích thước khoảng 6 đến 7 cm, chúng di cư đến các khu vực ven bờ để tìm kiếm nơi trú ẩn và nguồn thức ăn tốt hơn.
Những điều lý thú:
- Mặc dù có vẻ ngoài quyến rũ và những đặc điểm độc đáo nhưng Cá Nhím đốm đen không phải là loài bơi giỏi nhất. Chúng có vây nhỏ và thân hình cồng kềnh, khiến chúng chậm chạp và hơi lúng túng khi ở dưới nước.
- Một mẩu tin thú vị từ Charles Darwin: Tiến sĩ Allen ở Forres thường phát hiện cá nhím vẫn còn sống và phồng lên trong dạ dày cá mập. Một số thậm chí còn nhai được để thoát ra ngoài, thể hiện sự dẻo dai ấn tượng của mình!
- Khi bị phồng lên, cá nhím vẫn có thể bơi nhưng không khí bị mắc kẹt trong bụng khiến chúng nổi lộn ngược trên mặt nước. Chúng hút nước qua miệng để giúp giải phóng không khí và chìm trở lại vùng nước sâu hơn.
- Cá Nhím đốm đen là loài cá duy nhất bạn gặp khi lặn quanh Koh Tao dường như đang mỉm cười với bạn! Chúng cũng có khả năng độc đáo là di chuyển từng mắt một cách độc lập, cho phép chúng liên tục quan sát khi bơi.
- Diodon xuất phát từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là "hai răng", ám chỉ những chiếc răng hợp nhất giống như mỏ của loài cá này.
Nơi tìm cá nhím đốm đen trên đảo Koh Tao
Bạn có thể nhận ra Cá Nhím đốm đen khi môn lặn Ở nhiều địa điểm lặn quanh Koh Tao. Mặc dù chúng có thể hơi nhút nhát nhưng bạn sẽ thường thấy chúng ẩn nấp dưới các gờ đá và giữa các tảng đá ở nhiều vị trí khác nhau:
