Con cá viết nguệch ngoạc (Kinh Aluterus), còn được gọi là Cá Filefish nguệch ngoạc hoặc Áo khoác da nguệch ngoạc, thuộc họ Monacanthidae. Nó thường bị nhầm lẫn với cá cò, nhưng đây là điểm mấu chốt: cá bò thực sự thuộc họ Balistidae. Mặc dù chúng trông giống nhau nhưng cá bò và cá thăn đến từ các họ khác nhau. Tuy nhiên, cả hai đều thuộc cùng một bộ cá vây tia có nguồn gốc cao, Tetraodontiformes.
Bộ này bao gồm 10 họ cá biển:
- Cá trigger (Balistidae)
- Họ cá Filefish (Monacanthidae)
- Cá hộp (Ostraciidae)
- Cá nóc (Tetraodontidae)
- Cá nóc gai (Diodontidae)
- Cá thái dương đại dương (Molidae)
- Thần tượng Moorish (Zanclidae)
- Cá bò (Lactariidae)
- Cá bò sừng dài (Lactariidae)
Mỗi gia đình đều có những đặc điểm và hành vi riêng!
Đặc điểm phân biệt
Cá Filefish nguệch ngoạc lấy tên của chúng từ những hoa văn rực rỡ, tươi sáng trên cơ thể chúng trông giống như chúng được vẽ nguệch ngoạc bằng một cây bút đầy màu sắc. Tên khoa học của chúng, scriptus, thậm chí còn có nghĩa là "được viết"!
Những con cá này có thân dẹt, hình kim cương và đuôi giống chổi với cái miệng hếch lên đặc biệt ở phía trước. Răng của chúng khỏe vừa phải, có sáu răng trở xuống ở hàng ngoài ở cả hàm trên và hàm dưới. Chúng có lỗ mang xiên và không có vây bụng. Vây đuôi dài và tròn thường có mép lởm chởm.
Màu sắc của chúng dao động từ xám nhạt đến nâu ô liu và có thể thay đổi để hòa hợp với môi trường xung quanh. Chúng được trang trí bằng những đường màu xanh sáng và các chấm đen. Nếu bạn phát hiện ra Cá Filefish nguệch ngoạc ở trạm dọn dẹp hoặc đang đi săn, hãy quan sát kỹ - màu sắc của chúng có thể nhấp nháy màu xanh lam điện!
Khi trưởng thành hoàn toàn, những con cá này thường dài từ 56 đến 80 cm, nhưng một số con có thể đạt tới 109 cm. Chúng thường nặng vài kg, mặc dù con nặng nhất được ghi nhận là hơn 2,5 kg!
Hành vi phòng thủ
Filefish nguệch ngoạc sử dụng cả ngụy trang và gai để bảo vệ. Khi bị đe dọa, chúng nhanh chóng lao vào một kẽ hở của rạn san hô, chui vào đó bằng cách nâng cột sống lưng lên trên đầu. Cột sống lớn này cố định vào vị trí với một cột sống nhỏ hơn phía sau, trong khi một cột sống khác ở bụng giúp cố định cá trong kẽ hở. Họ sử dụng phương pháp tương tự để bảo vệ khi nghỉ ngơi trên rạn san hô vào ban đêm.
Cho ăn và chế độ ăn uống
Cá Filefish nguệch ngoạc là loài ăn tạp với sở thích đa dạng. Chúng ăn tảo, động vật không xương sống nhỏ như thủy sinh và san hô Gorgonia, động vật giáp xác nhỏ và giun. Họ thậm chí còn có kỹ năng nhai sứa sền sệt. Không giống như một số động vật biển săn mồi vào những thời điểm cụ thể, Cá Filefish nguệch ngoạc kiếm ăn khi thức ăn dồi dào, không có lịch trình ngày hay đêm cố định. Cá Filefish nguệch ngoạc vị thành niên thường bơi ở tư thế thẳng đứng, cúi đầu xuống khi kết hợp với thảm thực vật trôi dạt để tránh bị những kẻ săn mồi tiềm năng phát hiện.
Sinh sản
Cá Filefish nguệch ngoạc thường sống đơn độc ngoại trừ trong mùa sinh sản, khi chúng tạo thành nhóm nhỏ gồm một hoặc hai con đực và hai đến năm con cái. Con cái đẻ trứng ở những vùng trũng nông dưới đáy đại dương và con đực thụ tinh cho chúng. Cả con đực và con cái đều bảo vệ tổ khỏi những kẻ săn mồi trong quá trình ấp, nhưng con cái sẽ chăm sóc cá nở. Sinh sản có thể xảy ra nhiều lần trong năm, thường là khi thức ăn dồi dào, do chúng sinh sống ở vùng nước ấm.
Động vật ăn thịt
- Cá Filefish nguệch ngoạc là con mồi của những loài cá lớn hơn như Mahi Mahi và cá ngừ vây xanh.
- Cá Filefish nguệch ngoạc có thể bị nhiễm ký sinh trùng như loài giáp xác Caligus haemulonis và C. ballistae, và loài Neobenedia melleni đơn sinh. Những ký sinh trùng này sống trên hoặc bên trong cá và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cá.
- Con người cũng săn mồi Cá Filefish nguệch ngoạc. Chúng được coi là cá trò chơi ở một số khu vực và thường được đánh bắt để buôn bán cá cảnh, nhưng chúng không hoạt động tốt trong điều kiện nuôi nhốt.
Nơi để Tìm Filefish nguệch ngoạc trên Koh Tao
Bạn có thể nhận ra Filefish nguệch ngoạc ở một số địa điểm lặn quanh Koh Tao. Chúng có thể hơi nhút nhát, nhưng bạn có thể thấy chúng dạo chơi ở nhiều điểm lặn nông khác nhau trên đảo:
